Łowcy skarbów. Kto da więcej odc. 222
10 marca 2024
Mam tę wspaniałą możliwość bycia ekspertem i dzielenia się swoją wiedzą w programie telewizyjnym
„Łowcy skarbów. Kto da więcej” emitowanym w Czwórce (TV4)
Odcinek nr. 222 – Jan Matejko – drzeworyty z „Albumu Jana Matejki”, wyd. w Warszawie w latach 1874-1876 r.
Zapraszam serdecznie do oglądania.
Jan Matejko wybitnym artystą był i basta.
[………………………..
W zasadzie, możemy stwierdzić, że dzisiejszą ekspertyzę
przeprowadził kolekcjoner i znawca tematu Andrzej
a ja przystawię tylko pieczątkę 🙂
Z kronikarskiego tylko obowiązku przypomnijmy, że Jan Matejko :
– to jeden z najwybitniejszych malarzy w historii Polski
– żył w latach 1838 – 1893
– związany z Krakowem
– autor około 300 wybitnych obrazów o tematyce przede wszystkim historycznej i batalistycznej
– jego uczniami byli Malczewski, Mehoffer, Wyspiański i wielu wspaniałych innych
już już kończę, bo można o nim i jego roli mówić w nieskończoność…
Tworząc w duchu XIX wiecznego historyzmu, dbając o detal i historyczne realia
zilustrował większość kluczowych wydarzeń w historii Polski
wpływając na wyobraźnię wielu pokoleń.
Wzrusza i ciekawi do dziś.
Jego obrazy były reprodukowane i rozpowszechniane w olbrzymich ilościach,
w czasopismach, podręcznikach czy tekach graficznych.
Tak jak w naszym przypadku – w tece drzeworytów.
Pytanie pierwsze: To znaczy były wydane razem w jednej oprawie, tece ?
Dokładnie tak.
Sama teka nosi tytuł : „Album Jana Matejki”, wydano ją w Warszawie w latach 1874-1876.
Nakładem i drukiem Salomona Lewentala.
Każdy drzeworyt na oddzielnej karcie, opisany przez wydawcę.
Sygnowane monogramem wiązanym z klocka drzeworytniczego.
Część rysunków na drewnianym klocku wykonał sam Matejko,
inne odzwierciedlili Witkiewicz i Maszyński.
Później rytowaniem zajmowali się inni wyspecjalizowani artyści.
Mamy tu więc :
– niezwykle ważne „Kazanie Piotra Skargi”
– Zygmunta Augusta w młodzieńczym wieku
– portret Jana Grota biskupa krakowskiego
– Wita Stwosza
– krakowskiej mieszczanki
oraz
– Kościół Najświętszej Maryi Panny w Krakowie
Pytanie drugie : I mówicie, że są to drzeworyty ?
Tak jest. Mamy do czynienia z drzeworytami.
To technika graficzna należąca do druku wypukłego.
Drzeworytem nazywa się również odbitkę uzyskaną tą techniką.
W technice tej używany jest drewniany klocek, deska, na którą nanosi się rysunek,
a następnie przy pomocy specjalnych narzędzi wycina się tło, które na odbitce będzie białe.
Pozostawione wypukłe miejsca będą dawały odbicie.
Klocek pokrywa się farbą drukarską i odciska na papierze.
Drzeworyt to najstarsza technika powielania wizerunku znana już w VI-VII wieku w Chinach i chwilę później w Japonii.
W Europie pierwszy znany drzeworyt jest datowany z 1424 r.
Mamy więc do czynienia z długą tradycją.
Oczywiście odmian drzeworytu jest wiele.
Tutaj mamy drzeworyt faksymilowy – stosowanym przede wszystkim do tworzenia wiernych reprodukcji.
Podoba mi się, że kolekcjoner wybrał z tej teki i zaprezentował nam drzeworyty
pokazujące przekrój zainteresowań artysty :
od scen historycznych
przez portrety i motywy architektoniczne.
W każdej tematyce Matejko czuł się bardzo pewnie.
Pytanie trzecie : To może jakaś porada dla kolekcjonerów grafiki?
Najważniejsze z punktu widzenia kolekcjonerskiego są grafiki :
– wykonane oczywiście w szlachetnych technikach (drzeworyt, miedzioryt, akwaforta czy akwatinta lub litografia)
– dawnych mistrzów np. Durera, Rembrandta, które były pierwszymi odbitkami w dawnej epoce
– w następnej kolejności zwracajmy uwagę na odbitki sygnowane odręcznie przez artystów i numerowane
(znamy wówczas nakład grafiki) – i dotyczy to grafiki przede wszystkim XX wiecznej
– później ważne, by grafika jeśli nie jest sygnowana – żeby chociaż była odbita za życia artysty
(mamy wówczas w domyśle, taką akceptację artysty – artist proof)
– istotne, by była na przykład przedwojenna
– dopiero później zwracajmy uwagę na edycje pośmiertne, wydawane przez całe rzesze wydawców
(nakłady takich wydawnictw potrafią być baardzo duże – więc mogą być nikłej wartości)
Ale przede wszystkim muszą nam się po prostu podobać ! 🙂
Przechodząc do wyceny podsumujmy podstawowe informacje :
– zespół 6 oryginalnych drzeworytów Jana Matejki
– z 1876 roku ! a więc za życia artysty
– są w bardzo dobrym stanie zachowania
– oprawione w passe-partout
– nic więcej, tylko kupować 😉
Pojawiają się oczywiście na rynku aukcyjnym.
Jedne są częstsze, inne rzadkie.
Te pokazujące najznamienitsze sceny historyczne są najbardziej chciane.
Średnie ceny to kilkaset złotych za taki drzeworyt.
Choć gdy zetrze się w boju kilku chętnych to i ceny szybują do tysiąca i więcej.
Czego naszemu kolekcjonerowi życzę !
Nasz zbiór wyceniłbym z estymacją 1500 – 1800 pln.
życząc jak zawsze, żeby ktoś dał więcej 🙂
Trzymamy kciuki !
![RYTKA ZYGMUNT - Obok sztuki [vintage print]](https://www.antiqueconceptstore.com/wp-content/uploads/2025/01/IMG_4150-340x300.jpg)
![PIASECKI MAREK - Miniatury [vintage print]](https://www.antiqueconceptstore.com/wp-content/uploads/2025/01/IMG_4146-340x300.jpg)
