Łowcy skarbów. Kto da więcej odc. 251

16 czerwca 2024

Mam tę wspaniałą możliwość bycia ekspertem i dzielenia się swoją wiedzą w programie telewizyjnym

„Łowcy skarbów. Kto da więcej” emitowanym w Czwórce (TV4)

Odcinek nr. 251 – Henryk Herz-Barwiński – 10 litografii – karykatury legionistów 1917 rok, Kraków.

My pierwsza brygada.. – chciałoby się zaśpiewać 🙂

Mamy dziś do omówienia zestaw 10 litografii

przedstawiających karykatury oficerów Legionów Polskich.

Przyznacie Panowie, że trzeba mieć zdrowy dystans do siebie i poczucie humoru,

by dać się sportretować w taki sposób.

Ale podobno przykład idzie z góry… czyli od samego Marszałka Piłsudskiego w tym przypadku,

który musiał mieć takie poczucie humoru i dystans

– bo w Belwederze na korytarzu wisiały jego karykatury – autorstwa Zdzisława Czermańskiego

powieszone na polecenie Wodza.

Te nasze karykatury, odbite sposobem litograficznym

pochodzą z teki wydanej w Krakowie około 1917 roku

Wydanie musiało się cieszyć powodzeniem, bo ukazały się 3 nakłady –

„w tysiącznej mnogości” jak napisano na okładce teki.

Są sygnowane monogramem artysty z płyty litograficznej

– opatrzone informacją o dacie i miejscowości, w której powstał rysunek (Optowa, Baranowicze…

W tece, oryginalnie znajdowało się 20 karykatur legionistów, między innymi wspomnianego Piłsudskiego.

Mamy tu wybrane między innymi portrety :

Wacława Sieroszewskiego, ….. wymienić klika nazwisk

osoby z kręgów bliskich Piłsudskiemu.

Widzimy, że właściciel uznał,

że oprawione osobno będą mogły stanowić element dekoracyjny.

Można je oprawić w ramę i prezentować na ścianie.

Zainteresują się nimi z pewnością –

– miłośnicy wojskowości okresu międzywojennego,

– historycy czy wyspecjalizowani kolekcjonerzy

Są w bardzo dobrym stanie, elegancko oprawione w passe-partout.

Kto jest autorem tych karykatur ?

Henryk Herz – Barwiński (1877-1970) – polski aktor, reżyser, rysownik.

W 1914 roku zgłosił się na ochotnika do Legionów Polskich.

Za bohaterski udział w walkach dwukrotnie otrzymał Krzyż Walecznych.

W 1920 r walczył w obronie Lwowa.

Dla pokrzepienia serc zorganizował teatr legionowy, zaprojektował medal na imieniny Piłsudskiego

i sportretował w dowcipny sposób swoich kolegów z wojska.

Karykatura to zjawisko niezbyt młode z pewnością ?

Tak jest 🙂

Karykatura jest jednym z instrumentów satyry.

To przesadne – ośmieszające uwypuklenie,

wyolbrzymienie charakterystycznych cech danej postaci.

Szacuje się, że pierwsze karykatury powstały we Włoszech pod koniec XVI wieku.

Jednak już w późnym średniowieczu niektórzy artyści tworzyli prace

nacechowane elementami karykatury (np. Hieronim Bosch czy Giuseppe Arcimboldo).

Skoro mamy do czynienia z litografiami, to może jakaś porada dla kolekcjonerów grafiki?

Najważniejsze z punktu widzenia kolekcjonerskiego są grafiki :

– wykonane oczywiście w szlachetnych technikach warsztatowych (drzeworyt, miedzioryt, akwaforta czy akwatinta lub litografia)

– dawnych mistrzów np. Durera, Rembrandta, które były pierwszymi odbitkami w dawnej epoce

– w następnej kolejności zwracajmy uwagę na odbitki sygnowane odręcznie przez artystów i numerowane

(znamy wówczas nakład grafiki) – i dotyczy to grafiki przede wszystkim XX wiecznej

– później ważne, by grafika jeśli nie jest sygnowana – żeby chociaż była odbita za życia artysty

(mamy wówczas w domyśle, taką akceptację artysty – artist proof)

– istotne, by była na przykład przedwojenna

– dopiero później zwracajmy uwagę na edycje pośmiertne, wydawane przez całe rzesze wydawców

(nakłady takich wydawnictw potrafią być baardzo duże – więc mogą być nikłej wartości)

Ale przede wszystkim muszą nam się po prostu podobać ! 🙂

Naszymi litografiami zainteresują się z pewnością –

– miłośnicy wojskowości okresu międzywojennego,

– historycy, oraz wyspecjalizowani kolekcjonerzy

Przechodząc do wyceny musimy stwierdzić, że

same teczki Barwińskiego lub pochodzące z nich litografie pojawiają się dość rzadko na rynku antykwarycznym.

Mamy więc do czynienia gratką kolekcjonerską –

– ale oczywiście dla osób wrażliwych na takie tematy.

Kosztują wówczas 150-300 pln za sztukę,

a sama karykatura Piłsudskiego 400 – 500 pln (której to w naszym zbiorze niestety nie ma)

Ułatwi nam to wycenę, wystarczy uzbroić się w kalkulator 😉

Wyceniłbym nasz zbiór na 1200 – 1500 pln.

z życzeniami, żeby ktoś dal więcej.

Łowcy skarbów. Kto da więcej odc. 251

Nowości

Beat Generation [liryki najpiękniejsze]

2000, Toruń

KOCHANOWSKI JAN Treny [oprawa pełna skóra, ilustr. Z. Stryjeńska]

1930, Lwów

DWURNIK EDWARD Kraków [olej na płótnie]

2003