Łowcy skarbów. Kto da więcej odc. 336 Encyklopedia Orgelbranda t. 1-12
26 maja 2025
Mam tę wspaniałą możliwość bycia ekspertem i dzielenia się swoją wiedzą w programie telewizyjnym
„Łowcy skarbów. Kto da więcej” emitowanym w Czwórce (TV4)
Odcinek nr. 336 – Encyklopedia Orgelbranda, t. 1-12, 1872-1876 r.
Czy wiesz co to są „ambaje” ?
nie przejmuj się bo będziemy mogli to sprawdzić w naszej encyklopedii 🙂
(ambaje – to niedorzeczności, wymysły, a nawet androny 😉
(z pewnością andronów nie będzie w naszej encyklopedii – tutaj znajdą się tylko sprawdzone terminy)
——————————
Bardzo Pani dziękuję, że zdecydowała się Pani do nas zawitać z taką piękną encyklopedią.
Historia rodzinna tego egzemplarza też jest bardzo interesująca.
Mamy tu wiele ciekawych tematów do omówienia, ale !
Powinniśmy zdaje się zacząć od wydawcy, bo wielką postacią był !
Samuel Orgelbrand urodził się w 1810 (zm- 1868 r.) – był księgarzem i drukarzem,
jednym z najważniejszych polskich wydawców.
Wydał około 600 tytułów !
To właśnie dzięki jego pasji i patriotyzmowi polacy otrzymali w latach 1859 – 1868
pierwszą nowoczesną encyklopedię powszechną składającą się z 28 tomów
i to przypomnijmy w czasach, gdy Polski nie było na mapie.
Przy opracowaniu haseł – wyróżniających się wspaniałą polszczyzną
wzięło udział 180 naukowców !
Po jego śmierci w 1868 r – wydawnictwo było kontynuowane przez jego synów
i
widzimy tutaj tego efekt : tzw „Małego Orgelbranda„
czyli 12 tomowe skrócone wydanie największej naszej encyklopedii.
Wydane w Warszawie w latach 1872-1876 – później jeszcze dwukrotnie wznawiane w XIX wieku.
(na przełomie XIX i XX wieku – wydano jeszcze edycję 18 tomową)
Egzemplarz posiada oryginalne okładki płócienne – tłoczone i zdobione z eleganckimi napisami.
Stan zachowania jest bardzo dobry ?? – trzeba ocenić na żywo
Karty są czyste bez zabrudzeń czy śladów po zawilgoceniu.
Widać, że użytkownicy szanowali książki 🙂
Podkreślmy również oryginalność tego zestawu i jego kompletność
mimo, że brakuje tomu z suplementami
to ten podstawowy trzon 12 tomów jest zachowany.
Pytanie pierwsze: Encyklopedia to pewnie dawno wymyślona idea ?
Tak jest, ludzie od dawna starali się uporządkować zgromadzoną wiedzę.
Prace mające charakter encyklopedyczny pojawiły się już dwa tysiące lat temu w Italii.
Po drodze za gromadzenie wiedzy zabierali się chińczycy, hiszpanie i arabowie.
Z naszego punktu widzenia warto przenieść się do XVIII wieku
do czasów „encyklopedystów” francuskich,
którzy pod redakcją d`Alemberta i Diderota w 1772 r. wydali Encyklopedię składającą się z 28 tomów
zupełnie jak nieco później nasz Orgelbrand 🙂
Pod względem objętości prym wiedzie Encyklopedia BritannIca,
której ostatnie wydanie z 2004 roku składa się uwaga z :
32 tomów
120 tysięcy haseł
44 milionów słów !
od 2012 roku ukazuje się już tylko w wersji online.
Pytanie drugie : A „polacy nie gęsi”, też swoje encyklopedie mieli ?
No pewnie 🙂
Najsłynniejszą, za sprawą pewnego hasła
„koń jaki jest – każdy widzi” 😉
są Nowe Ateny Benedykta Chmielowskiego – wydane w latach 1745-1756.
W naszej historii – do II wojny światowej – mieliśmy około 40 encyklopedii
Lubię tytuł jednej z pierwszych – Jana Protasowicza z 1608 r :
„Inventores rerum, albo krótkie opisanie kto co wynalazł i do używania ludziom podał” 🙂
Ale z naszego punktu widzenia najistotniejsza będzie
pierwsza nowoczesna – encyklopedia Orgelbranda –
Pytanie trzecie : Co bierzemy pod uwagę przy wycenie książek ?
Wydaje mi się, że taka doniosłość książki jest najważniejsza
jej rola w naszej kulturze
tak jak w naszym przypadku !
Oczywiście ważny jest autor i rok wydania.
Temat książki też jest ważny, tak jak fakt czy jest ilustrowana ?
jaką techniką ? czy ręcznie ?
czy jest to pierwsze wydanie i jaki ma nakład ?
a także czy jest na przykład opatrzona autografem lub dedykacją.
Nie możemy też zapomnieć o oprawie i w jakim jest stanie zachowania.
Jak zawsze można też zapytać znanego antykwariusza 😉
Jak wycenimy naszą encyklopedię ?
Mamy dużo materiału porównawczego, ponieważ encyklopedie Orgelbranda pojawiają się regularnie na aukcjach.
Najcenniejsze jest to wydanie 28 tomowe warte około 5000 pln
Takie wydanie 12 tomowe – znajduje nabywców w średnich cenach 600 – 1500 pln
przeważnie w zależności od stanu zachowania.
Nasz egzemplarz ze względu na świetną kondycję
wyceniłbym w przedziale 800 – 1200 pln
Życząc jak zawsze, żeby kupujący docenili temat i ostro licytowali 🙂
![Warszawa. Pomnik Mickiewicza [pocztówka]](https://www.antiqueconceptstore.com/wp-content/uploads/2025/06/IMG_7884-340x300.jpg)
