Mittannour Chamahista (?) Kopernik [miedzioryt]

Portret Mikołaja Kopernika [właściwie Johannesa Stoefflera]

Pełny tytuł : „DOMNUS [!] Nicolavs Copernicvs, Sacerdos, Canonicvs Regvlaris, Astronomorvm Koryphaevs”. Sygnowany: Ex Authentico Prototypo Erasmi Reinholdi, Copernic Trutinat Terrae, Lunae que Labores, Sidereas Monstrat Pausas, Abstrusa que Pandit. Faciebat I. Mittannour Chamahista. Moncornet Excudit.

Popiersie w lewym profilu w owalnej ramce, na wysokości ust inskrypcja: „Spes mea in Deo Jesu”. U góry po lewej rysunek systemu heliocentrycznego, a pod nim trzy płonące pochodnie ułożone w trójkąt. Po prawej tarcza z krzyżem biskupim.

Rycina mająca przedstawiać wizerunek Mikołaja Kopernika w rzeczywistości jest portretem Johannesa Stöfflera (1452-1531) - niem. matematyka i astronoma. Pomyłkę popełniono jeszcze w XVI w., w dwóch edycjach dzieła Nicolausa Reusnera „Icones sive imagines virorum literis illustrium...” (1589 i 1590), którą później powielano.

Bardzo ciekawa rycina, będąca świadectwem dawnej omyłki, która przez lata powtarzała się w ikonografii kopernikańskiej. Wykonana została według starszej grafiki z wizerunkiem Stoefflera. Ciekawe, że w obu tych wydawnictwach znajdował się także portret Kopernika.

Te popularne ryciny służyły za wzór późniejszym artystom. Można przypuszczać, że był wśród nich rytownik pracujący przy jakimś dziele (wymienionego w podpisie) astronoma Erasma Reinholda. Zapewne wówczas pomylono oba wizerunki i portret Stoefflera mylnie połączono z osobą Mikołaja Kopernika. Raz popełniona pomyłka miała następstwa w pracach późniejszych artystów i wydawców. Błąd powtórzył także polski artysta Antoni Oleszczyński (1794-1879) w swojej znakomitej grafice z 1843 roku.

Bibliografia : Temat „zmyślonych wizerunków” Mikołaja Kopernika szeroko omówił ks. Ignacy Polkowski. Późniejsze opracowania odnoszą się do jego pracy: - Kopernikijana czyli materiały do pism i życia Mikołaja Kopernika zebrał ks. Ignacy Polkowski Gniezno 1875, T. III, s. 259-267.

Mittannour Chamahista -  rysownik bądź rytownik wymieniony w podpisie jako współautor ryciny współpracujący – pozostaje postacią nieznaną.

[Mikołaj Kopernik  (1473-1543)]