ENGELKING BARBARA „Czas przestał dla mnie istnieć…” analiza doświadczania czasu w sytuacji ostatecznej

ENGELKING BARBARA „Czas przestał dla mnie istnieć…” analiza doświadczania czasu w sytuacji ostatecznej

1996, Warszawa

brak
AutorENGELKING BARBARA
Ilość stron250
Ilustracje3
MiastoWarszawa
Nr wydaniapierwsze
Rodzaj okładkibroszura
Rok1996
Stan zachowaniadobry +, luźna jedna wkładka
WydawcaIFiS PAN
WymiaryH=21 cm.

"Jeżeli w „normalnym" codziennym biegu czasu, czasu pokoju dane jest nam poczucie przeszłości, teraźniejszości i przyszłości, to sytuacja wyjątkowa — okres wojny, okupacji, zmieniając wszelkie reguły życia, zmienia także poczucie czasu. Stwierdzenie to, banalne w swojej oczywistości, staje się ciekawsze, gdy zastanowić się nad kierunkami tych zmian i nad ich konsekwencjami. Zanalizuję w tym kontekście sytuację w getcie warszawskim w latach 1940—1943. Tam, w ograniczonej przestrzeni, w dramatycznej sytuacji, doświadczanie czasu było wyjątkowe.

Zamierzając interpretować percepcję czasu w getcie warszawskim, stanęłam przed problemem doboru materiału do analizy. Postanowiłam zrezygnować z opierania się na dokumentach powojennych: zarówno pisanych, jak i mówionych. Tego rodzaju relacje, pisane lub opowiadane po latach czy dziesięcioleciach, które upłynęły od omawianych wydarzeń, noszą nieuniknione piętno reinterpretacji przeszłości. Autorzy wspomnień wiedzą też o wiele więcej niż wówczas na temat Zagłady. Ta wiedza rzutuje na ich późniejsze relacje i interpretacje, na ich stale tworzone i rekonstruowane poczucie tożsamości. Istotne jest również to, że fenomen czasu przy swej ulotności jest jednocześnie czymś tak oczywistym, że nie wymaga doraźnej refleksji. Dopisanie jej po latach grozi niezamierzonymi deformacjami. Dlatego, dokonując analizy, wykorzystywałam jedynie dokumenty epoki, czyli wszelkiego rodzaju świadectwa osobiste (listy, telegramy, dzienniki, pamiętniki, notatki, relacje itp.) pisane w getcie lub getta dotyczące, a powstałe jeszcze w czasie wojny — na przykład pamiętniki czy wspomnienia osób ukrywających się po stronie aryjskiej. Taki wybór analizowanych materiałów ma na celu ograniczenie się do relacji bezpośrednich, które bez dystansu opisują dziejące się wydarzenia: relacji z wewnątrz czasu, który chcę analizować, a nie spoza niego. Wyjątkowo korzystam jednak z dokumentów późniejszych, jeżeli zawierają istotne uzupełnienia lub pozwalają lepiej zilustrować jakieś doświadczenie. Sporadycznie sięgam też do dokumentów dotyczących innych gett.

Opracowując niniejszą analizę korzystałam ze zbiorów dokumentów znajdujących się w Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie (Archiwum Ringelbluma „Ring I" i „Ring II" oraz „Listy" i „Pamiętniki") oraz ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Yad Vashem w Jerozolimie (zespół dokumentów 033 — świadectwa, wspomnienia, dzienniki)"
źródło : ze wstępu Autorki


Zobacz również