TREPKA WALERIAN NEKANDA Liber chamorum [Liber generationis plebeanorum]

Liber generationis plebeanorum (zw. też Liber Chamorum, dosłownie - Księga Chamów) – dzieło Waleriana Nekandy Trepki, pseudonim Sieciechowski (ok. 1585-1640), zachowane w rękopisie z 1626, stanowiące jeden z ciekawszych zabytków piśmiennictwa polskiego XVII wieku.

Spisana w pierwszej połowie XVII w. księga rodowodowa znaczniejszych plebejuszów epoki próbujących przenikać do stanu szlacheckiego, zwana także"chłopskim herbarzem". Zawiera liczne rodowody wraz z opisami wydarzeń czy obyczajów.

Pod pozorami literatury heraldycznej, w postaci księgi kryje się ostra krytyka polskich rodów szlacheckich z tamtej epoki, mająca na celu ośmieszenie fałszywej szlachty (samozwańców) i wykazanie jej różnorakich występków. Z uwagi na bieg historii dzieło Trepki okazało się jednak jednym z ważnych źródeł upamiętniających opisywane rody. Obrazuje stosunki dworskie, mowę potoczną (w tym wyzwiska i popularne wtedy kalambury), cechuje się żywą narracją i humorem.
Księga liczy ponad 500 stron. Zawiera przede wszystkim elementy prozy, miniaturowej noweli, opowiadania i zalążki powieści. Autor opisuje zarówno głośne skandale, o których mówiło się w całym kraju, jak i drobne niesnaski domowe. Przez niektórych uważane wręcz za pierwszą polską powieść.

Przebogate źródło wiedzy dla historyków, heraldyków i językoznawców.

Przypisy, słownik wyrazów łacińskich i dawnych polskich , wykaz miejscowości.