MINOIS GEORGES, BOIS JEAN-PIERRE Historia starości, t. 1-2

Komplet wydawniczy ! Tytuły poszczególnych tomów :

T.I. OD ANTYKU DO RENESANSU
T.II. OD MONTAIGNE'A DO PIERWSZYCH EMERYTUR

Spis treści t.1 :

l. Bliski Wschód w starożytności: starzec pomiędzy mitem a historią

Pierwotne społeczeństwa prehistoryczne

Starzec w państwie totalitarnym: Inkowie

Starcy wkraczają do historii: dwuznaczność starości, odczuwana od zarania dziejów w obrębie Żyznego Półksiężyca

Pierwsze próby oszacowania maksymalnej długości życia

Starość jako błogosławieństwo bogów

Stosunki między młodszym i starszym pokoleniem w obrębie Żyznego Półksiężyca

2. Świat Hebrajczyków: od patriarchy do starego człowieka

Złoty wiek: patriarchowie i starszyzna z okresu przed niewolą babilońską

Pierwsze oznaki schyłku złotego wieku

Pisma powstałe po wygnaniu: osłabienie roli starszych

Księgi dydaktyczne: podważenie znaczenia starców

Społeczeństwo żydowskie: pomiędzy wspomnieniem patriarchów a desakralizacją

3. Świat grecki: „smutna starość”

Mitologia: bogowie nie lubią starości

Rada starszych w Grecji homeryckiej

Poeci i tragicy: przekleństwo starości

Komedia: starość ośmieszona

Filozofowie: nieszczęsna i dwoista starość

Starzec idealny u Platona

Arystoteles przeciwko starcom

Starzec w społeczeństwie i instytucjach greckich: postać z odległego planu

Starzec w świecie hellenistycznym: swoista rehabilitacja

Wiek w chwili zgonu i długość życia w Grecji

Grecka medycyna a starość: poszukiwanie przyczyn starzenia się

Plutarch i gerontokracja

4. Świat rzymski: wielkość i upadek starca

Demograficzny napór starości i jego skutki

Władza (potestas) ojca rodziny (pater familias), jej konsekwencje i ewolucja

Polityczna rola starców. Skutki i ewolucja. Republika

Cesarstwo

Między stoicyzmem a epikureizmem

Starzec w literaturze łacińskiej: od satyry społecznej (okres republikański)…

… do studium psychologicznego (okres wojen domowych i cesarstwa)

Rzymska medycyna a starość

Podejrzana apologia: „O starości” Cycerona

5. Wczesne średniowiecze: starzec jako symbol w literaturze chrześcijańskiej

Okresy życia i świata, symbolika liczb

Prawdziwa starość jest mądrością

Starzec jako wizerunek grzechu

Starość jako przekleństwo i kara

Stary człowiek obciążony niewybaczalną winą

Przyjaciel starców: Grzegorz Wielki

Posłuszeństwo wobec rodziców czy posłuszeństwo wobec Boga?

Starzy mnisi

6. Wczesne średniowiecze: obojętność wobec wieku

Dwoistość położenia starych wojowników

Pierwsi emeryci

Niedole ubogich starców

Niepewna pozycja w rodzinie

Czy we wczesnym średniowieczu byli starcy? Problem demograficzny

Liczebność starców wśród duchowieństwa

Polityczna rola starców

Sztuka: starzec jako stereotyp

7. XI–XII wiek: Społeczne i kulturowe zróżnicowanie starości

Starość świata i okresy życia: igraszki intelektualistów

Starość w świecie wyobraźni: nieprzychylne spojrzenie

Obojętność wobec czasu i starości: postawa duchowieństwa

Poczucie wieku u średniowiecznego człowieka

Lekarstwa na starość

Liczebność starców i długość życia

Duchowieństwo: wysoki udział starych ludzi

Sędziwi wojownicy: szanowani, dopóki nie złożą broni

Wieś: starzec na łasce i niełasce rodziny

Handel: nowe możliwości dla starych ludzi

8. XIV i XV wiek: starzec zyskuje osobowość

Dżuma oszczędza starców

Silny wzrost procentowego udziału starych ludzi w populacji w latach 1350⁠–⁠1450

Skutki: poszerzenie grupy rodzinnej

Zaostrzenie konfliktu między pokoleniami

Wzrastająca różnica wieku między małżonkami: motyw starego męża

Świadectwo Chaucera

Deprecjacja starej kobiety

Skupienie majątku i władzy w rękach starych ludzi

Starość jako motyw w poezji: obraz pełen pesymizmu

Politycy, duchowni i sędziwi artyści

Coraz powszechniejsze zjawisko: wycofanie się z czynnego życia

Starość przybiera konkretną postać

9. XVI wiek: humanista i dworzanin przeciw starości

Literatura i sztuka: kult młodości, przekleństwa rzucane na starość

Nagonka na starą kobietę

Dworzanin i humanista odrzucają starość

Relatywizm poczucia starości

Jaka rola ma przypadać starcom? Poglądy Montaigne’a

Politycy teoretycy wrogami starości

Poszukiwanie przyczyn starości i skutecznych kuracji

Starość: twardy orzech do zgryzienia dla twórców utopii

Starość w świecie Szekspirowskim

10. XVI wiek: rzeczywiste znaczenie starców

Starzy ludzie w statystykach demograficznych: brak jednoznacznych wyników

Starzy ludzie wśród arystokracji: znaczny przyrost, zwłaszcza w grupie kobiet

Pogarda wobec starości i podziw dla starych ludzi

Starość a władza polityczna

Konflikt pokoleń: złudzenie czy rzeczywistość?

Spis treści t. 2 :

Obiektywne wahania XVII stulecia.
Medice et modice: spór między zwolennikami humorów i autorami przepisów na długie życie.
Starcy Rembrandta.
Starzy ludzie w życiu codziennym. Twórczość braci Le Nain.
Brzydota i zepsucie przeznaczeniem starych kobiet.
Druga połowa XVII stulecia: tryumfujące dziedzictwo komedii dell’arte, popularność starych zrzędów i ich miłostki.
Trudno być starym w Europie doby klasycyzmu.
Starość wykluczona ze społeczeństwa: „Biedak idzie wciąż swą drogą, gościńcem wiodącym do przytułku”.
Francuska szansa: starzy wojskowi za czasów Ludwika XIV.
Starość wielkiego króla Ludwika XIV.
Starzy ludzie według prac francuskiej szkoły arytmetyki politycznej.
Pójście na dno i pobożność. Rady pani de Lambert.
Akademizm i barok: między Hogarthem a Chardinem.
Zwycięstwo wrażliwości: dobrzy staruszkowie i „jak być dobrą babcią”.
Rozmaite postacie starości w XVIII-wiecznej Europie.
Babki w roli wychowawczyń i patriarchowie w rodzinie.
Starość zdeklasowana: polityka przywiązania do miejsca stosowana w różnych państwach europejskich.
Łóżko, stół, ławka: trzy miejsca spoczynku starości objętej publiczną opieką.
Starość przywrócona do godności: europejska polityka emerytur.
1793: Republika Francuska oddaje cześć starości.
Starość w teatrach Republiki.
Goethe, Faust, czas i wiek.
Złudny tryumf młodości i trzydzieści milionów starych ludzi w Europie pod koniec XIX stulecia.
Interesujący przedmiot badań medycyny: pierwsza patologia wieku starczego.
Starość widziana oczyma XIX stulecia: od malarza do fotografa.
Starość u impresjonistów i ekspresjonistów.
Pesymizm Schopenhauera.
Postawy starych ludzi w XIX-wiecznym społeczeństwie: od obecności do symbolu.
Polityczny spór między pokoleniami.
Pomoc społeczna, ubezpieczenia, emerytury.
Berlin 1880, Londyn 1908, Paryż 1910.