MŁODOŻENIEC STANISŁAW Futuro-gamy i futuro-pejzaże [autograf !]

Odręczna dedykacja autorska dla aktorki Celiny Niedźwieckiej z III 1934.

Wydanie pierwsze.

MŁODOŻENIEC Stanisław (1895-1959) -  poeta, współtwórca futuryzmu.

Futuro-gamy i futuro-pejzaże” to ostatni przedwojenny tom poetycki Stanisława Młodożeńca. Ukazał się pod koniec 1933 r. z nadrukowaną datą o rok późniejszą. Jako wydawca figuruje oficyna „Wąkopy” – można się domyślać, że pieniądze na sfinansowanie tego przedsięwzięcia wyłożył z własnej kieszeni poeta. Książka zawiera wiersze drukowane w l. 1918-1922 w czasopismach i jednodniówkach, a także poezje nowsze, z lat 30. W dwustronicowej przedmowie Młodożeniec pisze m.in.: „ostatnio wydobywam zarówno w wierszach, jak i w prozie głównie tematy wiejskie, dlatego też pewnie ‘uświadomieni’ krytycy pochopnie zaznaczyli swą satysfakcję w twierdzeniu, jakobym całkowicie miał się odżegnywać od futuryzmu. Swoje stanowisko w tej sprawie wyraźnie manifestuję na okładce, żeniąc dawność z teraźniejszością, a więc – i ‘Futuro-gamy’ i ‘Futuro-pejzaże’ [...]. Zaznaczam wreszcie, że doszedłem do swego wąkopu i zdobyłem go sobie ‘zwarjowanemi’ drogami futuryzmu. Dlatego też sztandar futuryzmu na tym wąkopie osadzam”. Kończąc ten wstęp pozdrawia ‘najbliższych komiltonów z czasów naporu i burzy – Tytusa Czyżewskiego i Brunona Jasieńskiego. Ciekawy jest ten zwrot Młodożeńca w stronę ludowości. Podobne zainteresowania przejawiali wymienieni przed chwilą futuryści: Czyżewski napisał „Pastorałki”, Jasieński „Słowo o Jakubie Szeli”. Tomasz Burek we wstępie do „Utworów poetyckich” Młodożeńca pisze o dwóch nurtach obecnych w jego wierszach: „z jednej strony – poetykę zabawy lingwistycznej, gry z językiem, z drugiej – poetykę rzeczowego, epickiego patosu. Obydwie poetyki krzyżują się w twórczości Młodożeńca [...]. Miejscem przecięcia się i nałożenia na siebie tych dwóch nurtów poezjotwórczych są wiersze z [...] cyklu ‘Futuro- -gam i futuro-pejzaży’”. Książka otrzymała czarno-zieloną okładkę z anonimową kompozycją literniczą (Rypson przypisuje ją Podsadeckiemu,, katalog SPKL - Młodożeńcowi). Napisy tytułowe ułożone są tak, że czytelnik może, zgodnie z sugestią zawartą w przedmowie, odczytać pełen tytuł, lub „o ile komuś to ‘futuro’ stanie zezem w oku albo kostką w krtani” w postaci „Gamy i pejzaże”.

C. Niedźwiecka (1904-1988) - aktorka, przed wojną występowała na scenach Warszawy, Lwowa, Łodzi, Krakowa, Wilna; w czasie okupacji uczestniczyła w konspiracyjnych programach poetyckich; po wojnie osiadła w Krakowie, grała głównie w Teatrze Starym, współpracowała z Teatrem Cricot 2 T. Kantora.

Referencje : SPKL 257; Rypson II 326.